Προβληματική η στάση του Πατριαρχείου Μόσχας στον πόλεμο της Ουκρανίας

Tην Τετάρτη 4 Μαΐου 2022 πραγματοποιήθηκε στρογγυλή τράπεζα με θέμα «Ο ρόλος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών (ΠΣΕ) στον 21ο αιώνα και η συμβολή της Ορθόδοξης Εκκλησίας», στην οποία συμμετείχαν ο Πανιερώτατος Αρχιεπίσκοπος Τελμησσού κ. Ιώβ (Γκέτσα), μόνιμος εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο ΠΣΕ, καθηγητής στο Ινστιτούτο Μεταπτυχιακών Σπουδών Ορθοδόξου Θεολογίας στο Σαμπεζύ της Γενεύης, η Δρ. Κατερίνα Κοτσάντρλε-Μπάουερ, ερευνήτρια και λέκτορας στο Οικουμενικό Ινστιτούτο της Προτεσταντικής Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Καρόλου στην Πράγα και ο Δρ. Ραζβάν Πορούμπ, διδάσκων στο Ινστιτούτο Ορθοδόξων Χριστιανικών Σπουδών του Κέιμπριτζ. Η συζήτηση συντονίστηκε από τον Γεώργιο Βλαντή, συνεργάτη της Ακαδημίας και Διευθυντή του Συμβουλίου των Εκκλησιών της Βαυαρίας. Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου και το Ινστιτούτο Ορθοδόξων Χριστιανικών Σπουδών του Κέιμπριτζ.

Ο Αρχιεπίσκοπος Τελμησσού κ. Ιώβ προχώρησε κατ᾽ αρχάς σε μια μεστή συνοπτική αναδρομή στην ιστορία της πολύπτυχης συμβολής των Ορθοδόξων στο ΠΣΕ, υπενθυμίζοντας, μεταξύ άλλων, και την εκ μέρους τους ανάδειξη του οικολογικού ζητήματος. Στη συνέχεια απαρίθμησε σημερινές προκλήσεις, όπως αυτή του αντιοικουμενικού φονταμενταλισμού, του εθνοφυλετισμού (του οποίου την κρισιμότητα καταδεικνύει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία) και της εκκοσμίκευσης. Η Κατερίνα Μπάουερ αναφέρθηκε στο παράδειγμα της πατρίδας της Τσεχίας και στις ιδιαίτερες προκλήσεις που προσδιορίζονται από το γεγονός της συνύπαρξης εκεί χριστιανών ποικίλων ομολογιών, αλλά και από το βάρος της κομμουνιστικής εμπειρίας.

Και στην Τσεχία εμφανίζονται τάσεις αντιοικουμενισμού, κλειστότητας, αυτοαναφορικότητας και αποκλεισμών. Η Μπάουερ τόνισε την ανάγκη υπέρβασης της καχυποψίας, της πραγμάτωσης της αλληλεγγύης, αλλά και της συνειδητοποίησης των μηνυμάτων του πνευματικού οικουμενισμού. Ο Ραζβάν Πορούμπ, τέλος, επισήμανε τη σύνδεση ενδοορθόδοξων προβλημάτων και οικουμενικών προκλήσεων: είναι ανάγκη η Ορθοδοξία να επιλύσει τα εσωτερικά της θέματα και να υπερβεί την αμυντικότητα ως πρωταρχική στάση, καθώς αυτή την οδηγεί στο να βρίσκεται μονίμως σε αναζήτηση εχθρών και αιρετικών προκειμένου να αυτοπροσδιοριστεί.

Στην εκτενή συζήτηση που ακολούθησε, η οποία είχε έντονο (αυτο)κριτικό χαρακτήρα, τονίστηκε το πρόβλημα της ορθόδοξης εσωστρέφειας. Υπογραμμίστηκε ότι το ΠΣΕ λειτουργεί και ως τόπος συνάντησης των Ορθοδόξων Εκκλησιών, καθώς συχνά οι τελευταίες δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Δεν έλειψαν οι ερωτήσεις για την καταδικαστέα ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την άκρως προβληματική στάση της ηγεσίας του Πατριαρχείου Μόσχας, η οποία έχει πυροδότησε διεθνώς μια συζήτηση για τη σκοπιμότητα αποπομπής της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ρωσίας από το ΠΣΕ. Οι συμμετέχοντες τόνισαν την αναγκαιότητα συνέχισης του διαλόγου, ο οποίος όμως θα πρέπει να λαμβάνει χώρα επί ίσοις όροις, χωρίς προνομιακή μεταχείριση δύσκολων συμμετεχόντων. Ιδιαιτέρως υπογραμμίστηκε η αναγκαιότητα συμπερίληψης και των Ουκρανών Ορθοδόξων στον οικουμενικό διάλογο.

 

Στον καταληκτήριο χαιρετισμό του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, Πρόεδρος της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου, υπογράμμισε την ορθόδοξη προσφορά στον οικουμενικό διάλογο, αλλά και την ανάγκη αυτοκριτικής των Ορθοδόξων, με δεδομένες τις προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου, αλλά και τις ενδοορθόδοξες εντάσεις, τόνισε δε ιδιαιτέρως τη συμβολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου στον διαχριστιανικό διάλογο και εξέφρασε την ελπίδα η Ορθοδοξία να δώσει μια μαρτυρία ενότητας στη Γενική Συνέλευση στην Καρλσρούη.

Το βίντεο της εκδήλωσης είναι διαθέσιμο στις διευθύνσεις

https://www.youtube.com/watch?v=aJb9hMYBDB4 (ελληνικά) και

https://www.youtube.com/watch?v=u2_KV0GlK5M (αγγλικά).

Η επόμενη εκδήλωση του κύκλου «Καιρός του Ποιήσαι» θα πραγματοποιηθεί στις 17 Μαΐου. Θα είναι και πάλι διαδικτυακή στρογγυλή τράπεζα, με θέμα «Η ερμηνευτική των κανόνων και η σημασία του Πηδαλίου σήμερα». Θα μιλήσουν: Σεβ. Μητροπολίτης Περιστερίου κ. Γρηγόριος (Παπαθωμάς), Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α., Θεόδωρος Γιάγκου, Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. και Ντένια (Σπυριδούλα) Αθανασοπούλου-Κυπρίου, Δρ. Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ.