Του Παντελή Προμπονά
1. Η Νέα Δημοκρατία κατέγραψε μια ιστορικού τύπου νίκη πρώτον γιατί συνιστά σαρωτική νίκη της Νέας Δημοκρατίας του Κυριάκου Μητσοτάκη και ουδεμία άλλη Νέα Δημοκρατία υφίσταται που ως κοιμώμενο θηρίο κάποτε θα περισώσει τα «ιερά και τα όσια» της παράταξης όπως θα ήθελαν να προφητεύουν κατά βάση οι επικριτές της. Και η κοινοβουλευτική της παντοδυναμία δεν προκύπτει μόνο από την μιντιακή της υπεροπλία ή διότι αποτελεί βασική επιλογή της εγχώριας ολιγαρχίας αλλά και διότι προέκυψε από τους δεσμούς της με την κοινωνία. Εκφράζει καλύτερα επαγγελματικές κατηγορίες, έχει σχεδόν μονοφωνία στην τοπική αυτοδιοίκηση και των καταμερισμό των κονδυλίων του αποκεντρωμένου κράτους, εκφράζει ιδεολογικοπολιτικά την κριτική στην ατζέντα του δικαιωματισμού. Έχει κάθε δικαίωμα να χαίρεται και το να εκνευρίζεσαι που πανηγυρίζουν τα στελέχη της σε κάνει απλώς bitter loser.
2. Η ελληνική κοινωνία εδραιώνει την συντηρητική στροφή που κάνει από το 2011. Και αν για περίπου δέκα χρόνια οι βασικές μετατοπίσεις είχαν να κάνουν με την επιβολή μιας ατζέντας τα επόμενα θα αποκτήσουν την μορφή νομοθετικών πρωτοβουλιών. Η διάρρηξη με ότι απέμεινε από το μεταπολιτευτικό κοινωνικό συμβόλαιο, η αποδόμηση της δικαιωματικής ατζέντας, ο μετασχηματισμός της ίδιας της αντίληψης του τι συνιστά δημόσιο αγαθό και η σχετικοποίηση κάθε μορφής λογοδοσίας σε θεσμικό επίπεδο ή και επίπεδο δημόσιας εκφοράς λόγου θα τεθούν στο στόχαστρο υπό την μορφή «μεταρρυθμίσεων». Εάν μάλιστα το όνειρο του Άδωνι Γεωργιάδη γίνει πράξη και έχουν την ευκαιρία με 180 βουλευτές να καθορίσουν την αναθεωρητική διαδικασία του Συντάγματος οι τομές θα είναι βαθύτερες και πολύ δυσκολότερες να ανατραπούν.
3. Το συναίσθημα ως εργαλείο πολιτικής κινητοποίησης δεν αρκεί, δεν κατάφερε να μετασχηματιστεί σε ενεργητική πολιτική στραύτευση και κυρίως αποκαλύπτει ότι η ελληνική κοινωνία σήμερα δε μοιράζεται κοινούς ηθικούς κώδικες ή κοινές μνήμες για την συλλογική της εμπειρία.
4. Το 2012 και 2015 παραμένουν ως εκκρεμότητα πάνω από τους βασικούς πρωταγωνιστές τους και είναι αρκετοί που προτιμούν να δώσουν τη μάχη ηια να καταστήσουν ηγεμονεύουσα αντίληψη την ερμηνευτική τους για την περίοδο από τη χρεωκοπία της χώρας έως τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015, παρά αυτή ενάντια στη Νέα Δημοκρατία. Για την σχετική συζήτηση μάλιστα ο κοινός αντίπαλος όλων των εμπλεκομένων έχει συνεκτικότερη, απλούστερη και πειστικότερη αφήγηση. Προφανώς ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ βαρύνονται από αυτή την υποχρέωση αλλά δεν είναι οι μόνοι.
5. Η ελιτίστικη υβρεολογία των πολιτικών αντιπάλων στην προστατευμένη φυσαλίδα των αλγοριθμικών μέσων κοινωνικής δικτύωσης αποδοκιμάστηκε, είναι ξένη πρακτική προς τη δημοκρατική παράδοση του λαού, δημιουργεί ένα κλίμα λαϊκίστικης εκτόνωσης σαν να πετάς καλάθια με λέλουδα στα μπουζούκια, φέρνει κάνα like αλλά σίγουρα δε στρατεύει. Σε αυτή τη γραμμή καταγράφω και τα σχόλια για διαβατήρια ή μετανάστευση ή «τι ψηφίσατε» και δυσκολεύομαι να διακρίνω γιατί αυτά τα επιχειρήματα από την κληρονομικώ δικαίω ψήφο ή την εικόνα του περιούσιου που κάποιοι χώροι εικονογραφούν για τον εαυτό τους. Δε μπορεί το ίδιο εκλογικό σώμα να εισπράττει διαφορετικούς χαρακτηρισμούς αναλόγως με το τι ψηφίζει.
6. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει Κέντρο για να εκπροσωπηθεί. Δεν υφίσταται ούτε ως κοινωνιολογική κατηγορία ούτε ως πολιτικός αυτοπροσδιορισμός. Το κέντρο ως χώρος αναφοράς τελείωσε μαζί με τα τρία πρόσωπα του μετασημιτικού ΠΑΣΟΚ: αυτά που στρατεύτηκαν ενεργητικά στο σχέδιο Μητσοτάκη, αυτά που «διεύρυναν» τον ΣΥΡΙΖΑ και όσους έμειναν ως κυβερνητική διαθεσιμότητα κατά βάση της δεξιάς. Ο υπαρκτός χώρος ανάμεσα στην κομμουνιστική αριστερά και την ενιαία Νέα Δημοκρατία, που οι φετινές εκλογές του δίνουν περίπου 35% είναι εν δυνάμει ηγεμονικός αν αποκτήσει προγραμματικό λόγο και ατζέντα που θα είναι αφενός ευδιάκριτα ανταγωνιστική με της ΝΔ και αφετέρου θα δοκιμάσει τον εαυτό της στον μακρό χρόνο, αρχής γενομένης από τις τρεις (τουλάχιστον) επικείμενες εκλογικές αναμετρήσεις: τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές, τις αυτοδιοικητικές εκλογές και κατόπιν τις ευρωεκλογές του 2024. Σε αυτή τη διαδικασία απαιτείται σίγουρα αριστερή μετατόπιση τους.
7. Η Αριστερά, που προσωπικά με νοιάζει και περισσότερο, οφείλει να ιεραρχήσει καλύτερα τις προτεραιότητες της αρχής γενομένης από ενωτικά και τολμηρά μετωπικά μορφώματα υπεράσπισης της παιδείας, της υγείας, της δημοκρατίας και των κοινωνικών δικαιωμάτων. Οι πολύ διαφορετικές προσεγγίσεις ανασυγκρότησης του τρίτου πόλου της, που έχει βρεθεί -και εκτιμώ ότι θα παραμείνει- ολόκληρος εξωκοινοβουλευτικός οφείλουν να περάσουν σε δεύτερη μοίρα σήμερα. Η αναζήτηση των σχεδίων της επόμενης κατά το δυνατόν ενιαίας εμφάνισης της πρέπει να περάσει μέσα από τους κοινωνικούς αγώνες του επόμενου διαστήματος αλλά και να αναμετρηθεί με τα όρια της.
8. Για τον ΣΥΡΙΖΑ πιθανώς να χρειάζονταν μερικές χιλιάδες ξεχωριστές λέξεις. Θα αρκεστώ σε πέντε δεν και ένα συμπέρασμα: ΔΕΝ παγιώνεις κανένα πολιτικό χώρο αν εκφράζεις μόνο την απέχθεια των ψηφοφόρων σου για άλλους χώρους, ΔΕΝ αποκτάς σχέσεις εμπιστοσύνης χωρίς βαθύτερη αυτοκριτική για όσους διέψευσες, ΔΕΝ θα σε αγαπήσουν όσοι πολέμησες επειδή μετατοπίζεσαι λίγο δεξιότερα ή μεταγράφεις απόμαχους πολιτευτές των αντιπάλων σου, ΔΕΝ φτιάχνεις οργανωτικό ιστό μόνο με την εγγραφή μελών για τη συμμετοχή σε εσωκομματικές εκλογές και ΔΕΝ κερδίζεις μακροχρόνια πολλά αν περιορίζεσαι μόνο στην εναλλαγή αρχηγού ή ηγετικής ομάδας. Ο Άρης Πορτοσάλτε χθες βράδυ απέδειξε ότι υπάρχει ακόμα μεγάλο μέρος της εγχώριας ολιγαρχίας που δεν επιθυμεί την ίδια την ύπαρξη του ΣΥΡΙΖΑ. Γιατί φοβάται το τι μπορεί να εκφράσει ως κόμμα. Αν θέλει και αυτός βέβαια.
ΥΓ. Όσοι πιστεύουμε στην χειραφέτηση των ανθρώπων στις ήττες μας δε ψάχνουμε τα διαβατήρια αλλά τα λάθη και τις επόμενες μάχες μας. Σε κάποιες από αυτές θα συναντηθούμε και με αυτούς που δε συναντηθήκαμε στις κάλπες.
