*Του Λευτέρη Σολιδάκη
Συμπληρώνονται φέτος 158 χρόνια από το Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου, μία κορυφαία πράξη του απελευθερωτικού Αγώνα των Κρητών, σύμβολο ηρωισμού και θυσίας.
Η Ιερά Μονή Αρκαδίου, μοναστήρι του 12 αιώνα, αφιερωμένη στη μνήμη των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, είναι κτισμένη στους πρόποδες του Ψηλορείτη, σε απόσταση 22 χιλ. από το Ρέθυμνο. Η Ιστορική της παράδοση είναι εκείνη που χρυσώνει τη θύμησή της και την κάνει μόνιμο θησαυρό των Ελλήνων και κειμήλιο αθανασίας.
Παρόλες τις συνεχείς εξεγέρσεις των Κρητικών από τα πρώτα χρόνια κατάληψης της νήσου από τους Τούρκους, η Κρήτη δεν κατάφερε να απελευθερωθεί μετά την επανάσταση του 1821. Τρεις λέξεις παραμένουν μόνιμα στα χείλη των κατοίκων: Ελευθερία – Θάνατος – Ένωση.
Η επανάσταση του 1866 η 14η στη σειρά των μεγάλων εξεγέρσεων του Κρητικού λαού για ένωση με την μητέρα Ελλάδα, ενάντια στους κατακτητές, αποτέλεσε την κορυφαία έκφραση της επιθυμίας του Κρητικού λαού για ένωση με την μητέρα Ελλάδα.
Στις 7 Νοεμβρίου 1866 Τουρκοαιγυπτιακές δυνάμεις με 15.000 άνδρες, 30 πυροβόλα, με επικεφαλής τον Μουσταφά Ναϊλή πασά, περικυκλώνουν τη Μονή που μέσα βρίσκονται 964 άτομα από τους οποίους 254 πολεμιστές υπό τον Ανθυπολοχαγό Ιωάννη Δημακόπουλο, τα δε υπόλοιπα γυναικόπαιδα, ζητώντας τους να αποχωρήσουν από την Μονή, για να πάρουν την απάντηση «Ο όρκος και το σύνθημά μας είναι Ελευθερία η θάνατος και πλέον τούτου δεν θέλουμε να ακούσουμε τίποτε άλλο. Θα πολεμήσουμε…», γνωρίζοντας πολύ καλά τι τους περίμενε κατά την αποχώρηση. Το γαληνεμένο τοπίο δονείται από τις ομοβροντίες των όπλων. Το Αρκάδι μένει ακλόνητο και ανυπότακτο στη λαίλαπα του άνισου αυτού αγώνα.
«Στ’ άλογο καβαλίκεψε, ζώσου και τ’ άρματά σου
και γίνου μαύρος κεραυνός, να κατεβείς στ’ Αρκάδι,
γιατί πολιορκεί η Τουρκιά, γυναίκες, νιους και γέρους.
Το Γιαμπουδάκη τον Κωστή, Γούμενο, Καλογέρους.
Η Παναγία κι ο Χριστός, να ’ναι μαζί σου γιε μου,
να μην αφήσεις τσ’ άπιστους, να σπάσουνε την πόρτα.
Αρκάδι, κάστρο θρυλικό.»
Η μάχη συνεχίζεται πιο λυσσαλέα την επόμενη ημέρα με νέες ενισχύσεις των Τούρκων και πιο βαριά πυροβόλα πιέζοντας τους υπερασπιστές της Μονής. Οι πολιορκημένοι μάχονται με νύχια και με δόντια, για την θρησκεία και την πατρίδα. Ο Ηγούμενος καλεί όσους επιθυμούν να παραμείνουν Χριστιανοί, να μην συλληφθούν αιχμάλωτοι και να συγκεντρωθούν στην πυριτιδαποθήκη. Εκεί με τις ευλογίες του ο Κωστής Γιαμπουδάκης από το Άδελε Ρεθύμνου θέτει πυρ στα πυρομαχικά θάβοντας κάτω από τη Μονή πολιορκητές και πολιορκημένους.
«Μια τρομερή επέμβαση, η έκρηξη, στυλώνει τους νικημένους, η αγωνία γίνεται θρίαμβος, κι΄ αυτό το ηρωικό ταπεινό μοναστήρι, που πολέμησε σαν κάστρο, πεθαίνει σαν ένα ηφαίστειο. Δεν είναι μονάχα τα Ψαρά επικά, μήτε το Μεσολόγγι τρανό.», αναφέρει λίγες ημέρες μετά ο κορυφαίος πνευματικός δημιουργός Βίκτωρ Ουγκώ για το Αρκάδι απευθυνόμενος προς το παγκόσμιο και διαχρονικό κοινό, ενισχύοντας τον αγώνα για την απελευθέρωση της Κρήτης.
Με την εθελοθυσία τους οι ηρωικοί Κρητικοί έγιναν μάρτυρες για την πατρίδα τους, δείχνοντας για άλλη μία φορά σε όλο τον κόσμο ότι είναι πιο κοντά στο θάνατο απ’ ότι στη σκλαβιά. Το Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου το 1866, έχει χαρακτηριστεί από τους ιστορικούς ως ένα από τα δραματικότερα γεγονότα της ιστορίας της Κρήτης Αρκάδι και εξακολουθεί να αποτελεί έναν από τους βασικούς στίχους του «Ύμνου στην Ελευθερία».
«Μια μέρα ο ήλιος θα χαθεί η γη θα διαλύσει
στο Ρέθυμνο όμως ποτέ τ’ Αρκάδι δε θα σβήσει.
Κρήτη μου το Αρκάδι σου θα λάμπει στους αιώνες
και θα μαθαίνει τους λαούς πώς γίνονται οι αγώνες.»
Η Κρητική Αδελφότητα Βόλου «Το Αρκάδι» με εδώ και έναν και πλέον αιώνα ζωής στέκεται ευλαβικά και με δέος μπροστά στον μοναδικό αγώνα των προγόνων μας, τιμώντας το μοναδικό αγώνα τους. Η επέτειος για το Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου ξυπνά μέσα μας αναμνήσεις και ιδανικά που πρέπει να διατηρήσουμε στην κοινωνία μας, για να δικαιώσουμε τους Αγώνες των προγόνων μας και να φανούμε αντάξιοί των.
Αιωνία τους η μνήμη.
*Γεν. Γραμματέας της Κρητικής Αδελφότητας Βόλου «Το Αρκάδι»
