Του Γιώργου Λιάλιου
Καταστροφές σε σπίτια, επιχειρήσεις και στο οδικό δίκτυο μετράει η Ρόδος μετά τη νεροποντή του Σαββατοκύριακου. Συνεργεία του δήμου καταγράφουν ζημιές σε έξι οικισμούς στα βόρεια και στα ανατολικά του νησιού, ενώ ευτυχώς δεν σημειώθηκαν ιδιαίτερα προβλήματα στην πόλη της Ρόδου. Με δεδομένο ότι το καιρικό φαινόμενο βρισκόταν χθες σε εξέλιξη, τα συνεργεία του δήμου και της περιφέρειας εργάζονταν προκειμένου να καθαρίσουν χειμάρρους και δρόμους για το ενδεχόμενο νέας καταιγίδας.
Χθες έγινε δεκτό το αίτημα του δημάρχου Ρόδου Αλέξανδρου Κολιάδη και το νησί κηρύχθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Σύμφωνα με τον Μιχάλη Παπαμιχαήλ, από την Πολιτική Προστασία του δήμου, τα κυριότερα προβλήματα εντοπίζονται στους οικισμούς Ιαλυσού, Παστίδας, Μαριτσών, Καλυθιών και Δαματριάς, καθώς και στο Φαληράκι. «Τα πιο πολλά προβλήματα εντοπίζονται στο οδικό δίκτυο και εμφανίζονται “σε δόσεις”. Η οικιστική διάταξη του νησιού είναι άτακτη και παρότι σε κάποιες περιοχές δεν έχει κοπεί το ρεύμα ή το νερό, μόλις οι πολίτες επιχειρούν να απομακρυνθούν, ανακαλύπτουν ότι οι δρόμοι έχουν πρόβλημα», αναφέρει. Η κυριότερη από τις υποδομές που επλήγη είναι μια γέφυρα που περνάει πάνω από χείμαρρο στο Φαληράκι, ενώ χωρίς νερό έμεινε το χωριό Παστίδα, με τη δημοτική εταιρεία ύδρευσης του νησιού να διανέμει εμφιαλωμένα νερά στους πολίτες.
Είναι χαρακτηριστικό της έντασης του φαινομένου ότι το Σάββατο η Πυροσβεστική δέχθηκε 45 κλήσεις, εκ των οποίων οι 19 για μεταφορές ατόμων σε ασφαλή σημεία. Ενώ μέχρι τα ξημερώματα της Δευτέρας είχε δεχθεί 1.200 κλήσεις, εκ των οποίων οι 450 για άντληση υδάτων και οι 80 για απεγκλωβισμούς ανθρώπων. Η Ενωση Ξενοδόχων Ρόδου πάντως προσφέρθηκε να παράσχει δωρεάν φιλοξενία σε όσους έμειναν άστεγοι λόγω της πλημμύρας. Επίσης χθες έμειναν κλειστά τα σχολεία, ενώ σήμερα θα μείνουν κλειστά μόνο στις κοινότητες Ιαλυσού, Κρεμαστής, Καλυθιών και Παστίδας.
Το νησί κηρύχθηκε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης – Πολλοί κάτοικοι έμειναν χωρίς στέγη ή αποκλείστηκαν, ενώ σε ορισμένες περιοχές δεν υπάρχει νερό ή ρεύμα.
Η κακοκαιρία πάντως επανέκαμψε χθες, αν και με μικρότερη ένταση. «Ελπίζουμε ότι είναι πλέον σε ύφεση», ανέφερε αργά χθες το απόγευμα ο δήμαρχος του νησιού, Αλέξανδρος Κολιάδης. «Από το πρωί είμαστε στους δρόμους γιατί οι ζημιές στο οδικό δίκτυο είναι πάρα πολλές και εξίσου πολλοί οι αποκλεισμένοι πολίτες, στους οποίους πρέπει να μεταφέρουμε νερό, φάρμακα, φαγητό. Αυτό που είναι αξιοσημείωτο είναι ότι έπεσε τεράστιος όγκος νερού στο βόρειο και πιο πυκνοκατοικημένο τμήμα του νησιού, ενώ στο κεντρικό, όπου είναι το φράγμα και θέλουμε το νερό, δεν έπεσε σταγόνα, ούτε στο νότιο που είναι το πιο αγροτικό τμήμα του νησιού. Δεν γνωρίζουμε γιατί συμβαίνει αυτό, πάντως δεν είναι τυχαίο γιατί επαναλαμβάνεται ως φαινόμενο».
Εκτός από την «τοπική εστίαση» των βροχοπτώσεων, την ευαλωτότητα του νησιού αυξάνει η διάσπαρτη δόμηση. «Υπάρχει άναρχη δόμηση στο νησί μας. Εχουν μπαζωθεί ρέματα ή έχουν μετατραπεί σε δρόμους, έχουν χτιστεί σπίτια σε σημεία που είναι εκτεθειμένα σε καταστροφές. Δυστυχώς αυτό τώρα το πληρώνουμε. Δεν πρέπει όμως να το αφήσουμε έτσι. Υπάρχει μια ευκαιρία με το νέο τοπικό πολεοδομικό σχέδιο του νησιού να το αντιμετωπίσουμε».
«Το σημαντικότερο πρόβλημα εντοπίστηκε στην Ιαλυσό για πολλούς λόγους», εκτιμά ο Παναγιώτης Τσιράκος, πρόεδρος του Συλλόγου Τοπογράφων – Μηχανικών του νησιού. «Κατ’ αρχήν λόγω αναγλύφου, αφού ο οικισμός βρίσκεται κάτω από τον ορεινό όγκο του Φιλερήμου. Η περιοχή είναι από τις πρώτες που αναπτύχθηκαν τουριστικά στη Ρόδο, και στο νησί λόγω του ιταλικού κτηματολογίου τα ρέματα είναι καταγεγραμμένα και προστατευμένα αρκετά καλά εδώ και 80 χρόνια. Ομως λόγω της αστικοποίησης της Ιαλυσού, κάποια στιγμή ένα τμήμα ρέματος στην είσοδο του οικισμού μετατράπηκε σε πλακοσκεπή αγωγό. Ενδεχομένως η διατομή του δεν είναι πλέον επαρκής – την κατάσταση επιδείνωσαν και όλα τα κλαδέματα που μας είχαν ζητήσει να κάνουμε πριν από την αντιπυρική περίοδο, αλλά μετά δεν τα μάζεψε κανείς. Και τα οποία παρέσυραν τα ρέματα».
Τελικά η κακοκαιρία «Bora» έφερε ισχυρές μπόρες και προκάλεσε μεγάλες ζημιές σε περιοχές, αφήνοντας πίσω της και τρεις νεκρούς, δύο στη Λήμνο κι έναν στη Χαλκιδική, πριν περάσει και αποχωρήσει από τη χώρα σήμερα Τρίτη. Το κύμα κακοκαιρίας μέσα σε 2,5 μέρες, από το Σάββατο το πρωί, έφερε βροχοπτώσεις και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις πολύ έντονες. Βεβαίως, το αποτέλεσμα των εκτεταμένων ζημιών συνδέεται έντονα και με δομικές παρεμβάσεις σε κοίτες απορροής και ρέματα, καθώς και με ανεπαρκή ή λανθασμένα δομικά και αντιπλημμυρικά έργα.
Κατ’ αρχάς η «Bora» προκάλεσε μεγάλα ύψη βροχής, κυρίως στη Χαλκιδική (έως και 450-500 χιλιοστά σε 2,5 μέρες), στην Ημαθία (κοντά 300 χιλ.), στην Πιερία (πάνω από 250 χιλ.), στην ανατολική Θεσσαλία (πάνω από 150-200 χιλ.) και βέβαια στη Λήμνο (200 χιλ. Σάββατο και Κυριακή) και τη Ρόδο (πάνω από 340 χιλ.).
«Το εντυπωσιακό είναι πως το κύμα κακοκαιρίας έφερε βροχή σε όλη τη χώρα και υψηλές βροχοπτώσεις σε εκτεταμένες περιοχές. Ως ομάδα meteo του Αστεροσκοπείου το είχαμε κατατάξει στην κατηγορία 5, όσον αφορά τις επιπτώσεις του, κάτι που επιβεβαιώθηκε. Ας σημειωθεί πως βροχοπτώσεις κατηγορίας 5 έχουμε μία φορά το έτος τις τελευταίες δεκαετίες, άρα η “Bora” ήταν ένα σημαντικό φαινόμενο», λέει στην «Κ» ο Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής Ερευνών στο Αστεροσκοπείο και επιστημονικά υπεύθυνος του meteo.gr. Δεν είναι τυχαίο πως από τους 570 μετεωρολογικούς σταθμούς του Αστεροσκοπείου πανελλαδικά, στους 116 έπεσαν πάνω από 80 χιλιοστά βροχής, ενώ σε 15 πάνω από 200. Στα χαρακτηριστικά της «Bora» ο υπεύθυνος του meteo.gr αναφέρει επίσης τους θυελλώδεις βορειοανατολικούς ανέμους, που έπνεαν για πολλές ώρες με ταχύτητες 90-95 χλμ. και προκάλεσαν σημαντικές ζημιές, με πολλά δέντρα να ξεριζώνονται.
Τι λένε οι μετεωρολόγοι για το κύμα κακοκαιρίας και την ένταση του φαινομένου στη Ρόδο.
«Το τρίτο στοιχείο της κακοκαιρίας ήταν οι χιονοπτώσεις στα βουνά, μάλιστα και στην κεντρική και νότια χώρα, ακόμη και σε πόλεις όπως η Φλώρινα», συμπληρώνει. «Το μέγεθος και η έκταση της κακοκαιρίας προβλέφθηκε από το meteo.gr. Αδυναμία υπήρχε στην πρόγνωση της μεγάλης έντασης στη Ρόδο, αλλά αυτό είναι ένα τοπικό φαινόμενο και απαιτούνται μετεωρολογικά ραντάρ, όπως έχουμε επισημάνει», σημειώνει ο κ. Λαγουβάρδος.
«Στη Ρόδο υπήρχε ένα φαινόμενο τοπικής έξαρσης, ειδικά στη βόρεια Ρόδο. Στον σταθμό μας στην πόλη της Ρόδου σημειώθηκε ρεκόρ βροχής από το 2012 που λειτουργεί, ενώ γενικά στις βόρειες ακτές έπεσαν μεγάλα ύψη βροχής. Είναι εντυπωσιακό, απεναντίας, πως στις κεντρικές και νότιες περιοχές του νησιού η βροχή ήταν ελάχιστη ή καθόλου», συμπληρώνει ο διευθυντής Ερευνών του Αστεροσκοπείου.
Σύμφωνα με τον διευθυντή της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας Θεόδωρο Κολυδά, «οι συγκλίσεις των αερίων μαζών μεταξύ επιφάνειας και κατωτέρων σταθμών της ατμόσφαιρας συνέβαλαν στη διατήρηση των καταιγίδων για μεγάλο χρονικό διάστημα στην περιοχή της Ρόδου. Αυτό οδήγησε σε εμμονή των καταιγίδων, που χωρίς να είναι ακραίας έντασης προκάλεσαν πολύ μεγάλα ύψη υετού, που έφταναν τα 174 χιλιοστά σε 12 περίπου ώρες το Σάββατο», για να προστεθούν και άλλα 140 χιλ. το πρωί της Κυριακής. «Σε όλες τις μεγάλες πλημμύρες στο νησί αυτή η τοπικότητα δημιουργεί πάντοτε προβλήματα. Οι συγκρίσεις αυτής της κακοκαιρίας με αντίστοιχες άλλων περιοχών πρέπει να αποφεύγεται», σχολιάζει ο κ. Κολυδάς.
Οι καταστροφές στην Ιαλυσό της Ρόδου ξύπνησαν μνήμες των φονικών συμβάντων στις 22 Νοεμβρίου του 2013, όταν προκλήθηκαν πάλι πλημμύρες στην περιοχή της Ιαλυσού, της Κρεμαστής και της Παστίδας, με τραγικό αποτέλεσμα τέσσερις νεκρούς. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Αστεροσκοπείου, το 2013 είχαν πέσει 98 χιλιοστά βροχής στις 22.11 και 64 χιλ. την επόμενη μέρα. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με καταγγελίες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, πολλά από τα προβλήματα μπαζώματος ρεμάτων και κατάληψης από κτίρια, καθώς και ακατάλληλων έργων απορροής παραμένουν στην περιοχή 11 χρόνια μετά.
kathimerini.gr
