Πτυχές της Ρωμιοσύνης στη Βιβλιοθήκη «Οι Τρεις Ιεράρχαι»

Την Τετάρτη 15 Ιανουαρίου 2025 και ώρα 7. 30 μ.μ. στη Λαϊκή Βιβλιοθήκη του Συλλόγου «Οι Τρεις Ιεράρχαι» προγραμματίζεται ομιλία του καθηγητή φιλολόγου Βασίλη Κλείτσα, Γενικού Γραμματέα του Δ.Σ., με θέμα «Οι Δημητριείς Γεώργιος-Γρηγόριος Κωνσταντάς και Δημήτριος-Δανιήλ Φιλιππίδης». Η ομιλία εντάσσεται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της σειράς «Πτυχές της Ρωμιοσύνης» το οποίο την τρέχουσα περίοδο έχει θέματα τα οποία αναφέρονται σε Μορφές της Τουρκοκρατίας.
Το γνωστότερο έργο των δύο Θεσσαλών λογίων είναι η Γεωγραφία Νεωτερική, ένα εκτενές κείμενο που προκάλεσε το ενδιαφέρον των ευρωπαίων και ελλήνων διανοουμένων της εποχής. Δεν ήταν μια τυπική γεωγραφία αλλά επεκτείνονταν σε θέματα ανθρωπολογικά, κοινωνιολογικά, γλωσσικά κ.ά. Το βιβλίο εκδόθηκε στη Βιέννη (αλλά μόνο ο πρώτος από τους τρεις τόμους), και ανήκει σε εκείνα τα συγγράμματα της ακμής του ελληνικού διαφωτισμού, τα οποία διαπνέονται από προοδευτισμό και πνευματική ωρίμανση.

Η Γεωγραφία Νεωτερική, γράφτηκε σε δημοτικό λόγο (στην αιολοδωρική διάλεκτο) και αποτέλεσε κι ένα ακόμη παράδειγμα της γλωσσικής διαμάχης των Ελλήνων λογίων της εποχής
Εν συντομία η ζωή των δύο Δημητριαίων έχει ως ακολούθως:
Στοιχεία για τη ζωή και τη δράση του Γεώργιου-Γρηγόριου Κωνσταντά αντλούμε κυρίως από την αυτοβιογραφία του. Γεννήθηκε το έτος 1758 από γονείς ζευγολάτες στις Μηλιές Πηλίου όπου και μαθαίνει τα πρώτα του γράμματα. Στη συνέχεια, και αφού χειροτονήθηκε διάκονος από τον επίσκοπο Σκιάθου και Σκοπέλου, πηγαίνει στο Βουκουρέστι για ανώτερες σπουδές στην Ηγεμονική Σχολή της οποίας και γίνεται, αργότερα, σχολάρχης. Εκεί εμποτίζεται με τις ιδέες και τις αξίες του διαφωτισμού. Επιστρέφοντας στην πατρίδα του αναλαμβάνει τη διεύθυνση του σχολείου των Μηλεών το οποίο γρήγορα, και με τη βοήθεια του Άνθιμου Γαζή, αναβαθμίζει σε Σχολή δημιουργώντας σύγχρονες εγκαταστάσεις, πλούσια Βιβλιοθήκη και υιοθετώντας ευρωπαϊκές παιδαγωγικές αρχές και σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας. Με την ανεξαρτησία της Ελλάδας αναλαμβάνει αντιπρόσωπος της ανατολικής Ελλάδας στο Βουλευτικό σώμα, και στη συνέχεια διορίζεται από τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια Έφορος της Παιδείας με αποστολή να μεταρρυθμίσει τα εκπαιδευτήρια της ελεύθερης επικράτειας. Με τη δική του συμβολή η κυβέρνηση της Ελλάδας ιδρύει και το Ορφανοτροφείο της Αίγινας.
Ο Δημήτριος-Δανιήλ Φιλιππίδης γεννήθηκε στις Μηλιές Πηλίου στα 1750/1755 από οικονομικά ευκατάστατη οικογένεια. Η δράση είναι παρόμοια με εκείνη του εξαδέλφου του Γρηγόριου Κωνσταντά. Σε ηλικία είκοσι ετών παρακολουθεί μαθήματα στην Αθωνιάδα Σχολή του Αγίου Όρους και γίνεται κληρικός. Σπουδάζει επίσης στη Χίο, στην Κωνσταντινούπολη και, στη συνέχεια, στο Βουκουρέστι κοντά στον Νεόφυτο Καυσοκαλυβίτη. Υπήρξε ένας από τους πολυμαθέστατους εκπροσώπους του διαφωτισμού με πλούσια και σημαντική συγγραφική παραγωγή.
Περισσότερα για τη Γεωγραφία Νεωτερική και για τους δύο Μηλιώτες στη διάλεξη – παρουσίαση του κ. Β. Κλείτσα.