Η Gen Z, δηλαδή οι νέοι και νέες που γεννήθηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 έως τις αρχές του 2010, μεγαλώνει σ’ έναν κόσμο γεμάτο αλλαγές, ρευστότητα και συνεχή επαναδιαπραγμάτευση των κοινωνικών κανόνων. Στον πυρήνα αυτών των αλλαγών βρίσκεται ο τρόπος με τον οποίο αυτή η γενιά προσεγγίζει τις ανθρώπινες σχέσεις, και πιο συγκεκριμένα τις ερωτικές σχέσεις. Στο σύγχρονο λεξιλόγιο των νέων, ένας όρος φαίνεται να ξεχωρίζει και να κερδίζει έδαφος, ο λεγόμενος «explorationship».
Πρόκειται για έναν συνδυασμό των λέξεων «explore» (εξερευνώ) και «relationship» (σχέση), ο οποίος δηλώνει μια προσέγγιση στις ερωτικές σχέσεις που χαρακτηρίζεται από εξερεύνηση, αναζήτηση ταυτότητας, αυτογνωσία και αποδέσμευση από τα παραδοσιακά πρότυπα του ρομαντισμού. Δεν είναι ούτε ακριβώς φιλία, ούτε αυστηρά μια τρυφερή σχέση, ούτε απλώς μια σεξουαλική επαφή. Είναι μια μορφή δυναμικής που επιτρέπει στους εμπλεκόμενους να εξερευνήσουν ο ένας τον άλλον και τον εαυτό τους χωρίς την πίεση κάποιας κοινωνικής ταμπέλας ή ενός προκαθορισμένου πλαισίου.
Για τη Gen Z, μία τέτοιου είδους σχέση είναι μια διαδικασία ανακάλυψης, ένας χώρος δοκιμής ορίων, συναισθημάτων, ρόλων και επιθυμιών, χωρίς να ‘ναι απαραίτητα μεταβατικό στάδιο προς μια «κανονική» σχέση. Μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες ή και μήνες. Μπορεί να εξελιχθεί ή και να τελειώσει χωρίς δραματικότητα.
Η αποδόμηση του παραδοσιακού ρομαντισμού
Ο ρομαντισμός, όπως τον ξέρουμε μέσα από τις ταινίες, τη λογοτεχνία και την ποπ κουλτούρα, είχε συγκεκριμένα βήματα και προσδοκίες. Φλερτ, αποκλειστικότητα, συναισθηματική αφοσίωση, συνύπαρξη, ενδεχομένως γάμο και παιδιά. Όμως, η Gen Z, μεγαλωμένη με το διαδίκτυο, τα social media, τη συνεχή έκθεση σε διαφορετικές κοσμοθεωρίες και ταυτότητες, αποδομεί αυτή την προσέγγιση.
Για πολλούς νέους σήμερα, η αποκλειστικότητα δεν είναι αυτονόητη, ούτε απαραίτητα επιθυμητή. Η ελευθερία επιλογής, η επικοινωνία των ορίων και των προθέσεων, και η αποδοχή της μη-μόνιμης φύσης μιας σχέσης γίνονται πυλώνες της συναισθηματικής τους ζωής. Και αυτό είναι αποτέλεσμα αυτής της φιλοσοφίας.
Σε πρόσφατη έρευνα της Flure, το 51% των ατόμων της Gen Z δήλωσαν ότι θεωρούν το παραδοσιακό μοντέλο των ραντεβού ξεπερασμένο, ενώ το εντυπωσιακό 42% δήλωσε ότι προτιμά τις σχέσεις χωρίς ταμπέλες, σύμφωνα με έκθεση του YourTango. Επιπλέον, το 61% ανέφερε ότι θα επαναπροσδιόριζε μια ήδη καθορισμένη σχέση προκειμένου να γίνει λιγότερο περιοριστική. Υπό αυτό το πρίσμα, δεν είναι περίεργο που η ιδέα μιας «σχέσης εξερεύνησης» φαντάζει ιδιαίτερα ελκυστική για την πλειονότητα των σύγχρονων νέων.
Ο ρόλος των social media
Επίσης, τα dating apps και τα social media έχουν διαμορφώσει ριζικά το τοπίο των διαπροσωπικών σχέσεων. Η Gen Z δεν γνώρισε ποτέ έναν κόσμο χωρίς την επιλογή του «swipe» ή της δυνατότητας να μιλήσει με κάποιον που βρίσκεται στην άλλη άκρη του κόσμου.
Αυτή η ψηφιακή επανάσταση έχει ενισχύσει την ανάγκη για εξερεύνηση και ταυτόχρονα έχει μειώσει τον φόβο της μοναξιάς. Όταν υπάρχουν άπειρες επιλογές και τρόποι να επικοινωνήσεις, το μοντέλο της σταθερής, μονογαμικής σχέσης μοιάζει, για πολλούς, περιοριστικό.
Παράλληλα, τα social media ενισχύουν την αίσθηση διαρκούς παρατήρησης και αυτοπαρουσίασης. Μέσα από stories, likes και σχόλια, δημιουργούνται μικροδυναμικές που επηρεάζουν τη συναισθηματική εμπλοκή και τον τρόπο που οι νέοι βιώνουν τις σχέσεις. Ο «θόρυβος» της πληροφορίας, η ευκολία της πρόσβασης σε νέα πρόσωπα και η αίσθηση ότι κάτι καλύτερο ίσως βρίσκεται… ένα swipe μακριά, ενισχύουν την προσωρινότητα και την αβεβαιότητα.
Ταυτόχρονα όμως, η τεχνολογία έχει προσφέρει και εργαλεία ουσιαστικής επικοινωνίας, από εφαρμογές που διευκολύνουν συζητήσεις γύρω από τη συναίνεση και τη συναισθηματική διαθεσιμότητα, μέχρι πλατφόρμες που προωθούν σχέσεις φιλικές προς την queer κοινότητα, συμπεριληπτικές και ανοιχτές σε νέες μορφές συντροφικότητας.
Αυτογνωσία και συναισθηματική ωριμότητα
Οι νέοι της Gen Z εμφανίζονται πιο συνειδητοποιημένοι σε σχέση με τον εσωτερικό τους κόσμο, τις ανάγκες και τα τραύματά τους. Πολλοί/ές από αυτούς έχουν πρόσβαση από νεαρή ηλικία σε ψυχοθεραπευτικό περιεχόμενο μέσω TikTok, Instagram και podcasts, ενώ η κουλτούρα της ψυχικής υγείας έχει γίνει πλέον mainstream. Δεν είναι τυχαίο πως όροι όπως «τοξική συμπεριφορά», «συναισθηματική διαθεσιμότητα», «χειραγώγηση» και «θεραπευτικές σχέσεις» έχουν ενσωματωθεί στο καθημερινό λεξιλόγιο.
Σε μία σχέση εξερεύνησης, η έμφαση δίνεται συχνά στην επικοινωνία και στην αυθεντικότητα. Δεν υπάρχει η υποχρέωση να παίξεις κάποιο ρόλο ή να ικανοποιήσεις κοινωνικές προσδοκίες. Αντιθέτως, το ζητούμενο είναι ν’ ανακαλύψεις ποιος/α είσαι μέσα από τη σύνδεση με τον άλλον – έστω κι αν αυτή είναι προσωρινή ή ανοιχτή.
Αυτή η προσέγγιση δεν σημαίνει απαραίτητα αποφυγή της δέσμευσης. Αντιθέτως, πρόκειται για μια διαφορετική μορφή δέσμευσης. Εκείνη που βασίζεται στην αμοιβαιότητα, στην ειλικρίνεια και στην εσωτερική διαύγεια. Δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν πως μέσα από τέτοιες εμπειρίες αποκτούν μεγαλύτερη αυτογνωσία, μαθαίνουν να βάζουν όρια, να σέβονται τον εαυτό τους και τον άλλον και να προχωρούν σε πιο υγιείς μελλοντικές σχέσεις, όποια μορφή κι αν έχουν αυτές.
Κριτική και παρεξηγήσεις
Φυσικά, η τάση προς τέτοιου είδους επικοινωνία δεν γίνεται δεκτή από όλους με θετικό τρόπο. Πολλοί από τις παλιότερες γενιές τη θεωρούν ένδειξη επιπολαιότητας, συναισθηματικής ανωριμότητας ή φόβου δέσμευσης. Υπάρχει η αντίληψη ότι οι νέοι αποφεύγουν την «πραγματική» αγάπη, φοβούνται τη σύγκρουση και καταφεύγουν σε προσωρινές, επιφανειακές καταστάσεις.
Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη. Πολλοί νέοι επιλέγουν αυτές τις σχέσεις όχι από φόβο, αλλά από μια βαθιά ανάγκη για αυθεντικότητα, ελευθερία και εσωτερική ισορροπία. Δεν είναι το αντίθετο της αγάπης, αλλά ένας διαφορετικός τρόπος να βιώσεις την εγγύτητα.
Ταυτότητα φύλου/σεξουαλικότητας
Ένα ακόμα στοιχείο που καθιστά αυτές τις σχέσεις ιδιαίτερα σημαντικές για τη Gen Z είναι η ευρύτερη αποδοχή και αναγνώριση της ρευστότητας φύλου και σεξουαλικότητας. Οι νέοι/ες πειραματίζονται περισσότερο, δεν αισθάνονται εγκλωβισμένοι/ες σε ταμπέλες, και συχνά επιλέγουν σχέσεις που ξεφεύγουν από την ετεροκανονικότητα. Γίνονται, έτσι, ένα ασφαλές πεδίο δοκιμής, κατανόησης και έκφρασης της ταυτότητας. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που, μέσα από αυτές τις συνδέσεις, ανακαλύπτουν ποιοι πραγματικά είναι, τι τους ελκύει, τι τους φοβίζει, τι τους γεμίζει.
Βέβαια, αν και αυτές οι σχέσεις προσφέρουν ελευθερία και πειραματισμό, ενέχουν και τον κίνδυνο της ασάφειας. Πολλές φορές, τα όρια δεν είναι ξεκάθαρα, οι προσδοκίες διαφέρουν και η έλλειψη δομής μπορεί να οδηγήσει σε παρεξηγήσεις ή συναισθηματικό πόνο.
Η λύση δεν βρίσκεται στην απόρριψη αυτής της μορφής σχέσης, αλλά στην ενίσχυση της επικοινωνίας, της ενσυναίσθησης και της αμοιβαίας κατανόησης. Όπως κάθε μορφή σχέσης, έτσι και οι «explorationships» απαιτούν δουλειά, ειλικρίνεια και σεβασμό.
Η Gen Z δεν απορρίπτει την αγάπη
Η Gen Z αναζητά την αγάπη και τον έρωτα απλώς με διαφορετικούς όρους. Επιλέγει την ελευθερία έναντι της συνήθειας, την αλήθεια έναντι της ασφάλειας, την εξερεύνηση έναντι της στασιμότητας. Οι «explorationships» φαίνεται ότι δεν είναι μια μόδα που θα περάσει, αλλά μια πολιτισμική στροφή που αντανακλά τις ανάγκες και τις αξίες μιας γενιάς που μαθαίνει ν’ αγαπά διαφορετικά.
Ίσως τελικά, αντί ν’ αναρωτιόμαστε αν είναι «σωστές» ή «λάθος», να ξεκινήσουμε να την ακούμε. Μέσα από αυτά, η Gen Z μας δείχνει έναν νέο δρόμο για τη σύνδεση – πιο ρευστό, πιο αυθεντικό και πιο ανθρώπινο.
Πηγή: ethnos.gr
