Στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και στη Γεωπονική Σχολή κάνουν χρήση πρωτεΐνης εντόμων και λίπους μικροφυκών για την αντικατάσταση του ιχθυαλεύρου και ιχθυελαίου στα σιτηρέσια της τσιπούρας (Sparus aurata) και του λαβρακιού (Dicentrarchus labrax)”. Πρόκειται για καινοτόμες ζωοτροφές με άλευρα εντόμων, τα οποία εκτρέφονται σε υπόστρωμα εμπλουτισμένο με λειτουργικά συστατικά αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών της Ελληνικής χλωρίδας, για εκτρεφόμενες τσιπούρες, ορνίθια και χοιρίδια (InsectFeedAroma).
Η αγορά πρωτεϊνών από έντομα προβλέπεται πως θα έχει στα επόμενα χρόνια τζίρο μεταξύ 30 και 50 δισ. ευρώ. Μόνο στην Ευρώπη, η ζήτηση εκτιμάται πως θα φτάσει το 1,2 εκατομμύριο τόνους μέχρι το 2025, σύμφωνα με τον Μπεϊχάν ντε Γιονγκ, αναλυτή της Rabobank Group στην Ολλανδία. Η βιομηχανία εκτροφής εντόμων, που δημιουργήθηκε περίπου την τελευταία δεκαετία, θα μπορούσε να αντικαταστήσει πλήρως το ιχθυάλευρο, το οποίο παράγεται από ψάρια ελεύθερης αλιείας και δίνεται ως τροφή σε ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας. Αυτή τη στιγμή παράγονται ετησίως περίπου 20 εκατ. τόνοι ιχθυάλευρου, σύμφωνα με πληροφορίες των Los Angeles Times.
Το πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας & Καινοτομίας (ΓΓΕΚ) στο πλαίσιο των Ειδικών Δράσεων «ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ» του Επιχειρησιακού Προγράμματος ΕΠΑνΕΚ 2014-2020 «Ανταγωνιστικότητα-Επιχειρηματικότητα-Καινοτομία» και θα γίνει παρουσίαση την Παρασκευή 9 Ιουνίου 2023, ώρες 12:00-15:30 στο Κεντρικό Αμφιθέατρο της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Βόλος).
Ο κύριος στόχος του έργου ήταν να διερευνηθεί η δυνατότητα εκτροφής εντόμων σε εμπλουτισμένα υποστρώματα για την παραγωγή εντομάλευρου το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για την αντικατάσταση εισαγόμενων πρωτεϊνούχων πρώτων υλών στη διατροφή των εκτρεφόμενων παραγωγικών ζώων. Συγκεκριμένα, γίνεται συγκριτική μελέτη της χορήγησης του εμπλουτισμένου εντομάλευρου προς αντικατάσταση ιχθυαλεύρου και σογιαλεύρου σε εκτρεφόμενες τσιπούρες ιχθυοκαλλιέργειας, κρεοπαραγωγά ορνίθια και χοιρίδια. Tο έργο θα παρέχει πρωτόκολλα μαζικής εκτροφής εντόμων για την παραγωγή πρωτεΐνης, βασισμένα στην αξιοποίηση υπολειμμάτων καλλιέργειας και επεξεργασίας, τα οποία θεωρούνται απορρίμματα. Έτσι, το έργο θα αποτελέσει ένα βιώσιμο παράδειγμα κυκλικής οικονομίας. Ο στόχος αυτός επιδιώκεται λόγω της σημαντικής έλλειψης πρωτεϊνούχων πρώτων υλών όπως ιχθυάλευρα και σογιάλευρο που παρατηρείται σήμερα και που συνεπάγεται μεγάλη αύξηση του κόστους τους. Ταυτόχρονα, είναι σύμφωνος με την πρόσφατη Ευρωπαϊκή στρατηγική για την ενθάρρυνση της εγχώριας παραγωγής πρωτεϊνών στον αγροδιατροφικό τομέα. Επίσης, θα μελετηθεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της παραγωγής του καινοτόμου εντομάλευρου και της χρήσης του για τη διατροφή ζώων, κάτι που αποτελεί έναν άλλο ιδιαίτερα σημαντικό άξονα της Ευρωπαϊκής πολιτικής. Η καινοτομία του έργου έγκειται στον εμπλουτισμό του υποστρώματος των εκτρεφόμενων εντόμων α) με συστατικά αρωματικών φυτών της ελληνικής χλωρίδας, όπως αιθέριο έλαιο ρίγανης, θυμαριού, φασκόμηλου και δενδρολίβανου καθώς και υποπροϊόντα αυτών των αρωματικών φυτών, β) έλαιου λιναρόσπορου, κρίταμου (Crithmum maritimum) και βιομηχανικής κάνναβης τα οποία είναι φυτικές πηγές ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων και γ) υποπροϊόν πάστας ελιάς. Ο εμπλουτισμός αυτός αναμένεται να οδηγήσει στην παραγωγή εντόμων με επιθυμητά χαρακτηριστικά που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία εντομάλευρου κατάλληλου για χρήση ως πρώτη ύλη ζωοτροφών που θα προάγει την υγεία και τις αποδόσεις σημαντικών εκτρεφόμενων ζώων όπως η τσιπούρα, τα κρεοπαραγωγά ορνίθια και τα χοιρίδια. Τα αποτελέσματα είναι άμεσα αξιοποιήσιμα και ως προς το οικονομοτεχνικό τους επίπεδο, δηλ. τις παραμέτρους οικονομικής τους αξιοποίησης, για τη δημιουργία, τελικά, πρότυπων μονάδων στη χώρα μας που θα κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Τα έντομα τα οποία θα εκτραφούν η μαύρη μύγα-στρατιώτης (Hermetia illucens), το μεγάλο σκαθάρι των αλεύρων (Tenebrio molitor) και το πράσινο σκουλήκι του βαμβακιού (Helicoverpa armigera). Να σημειωθεί ότι ήδη από το 2017 έχει εγκριθεί η χρήση των εντόμων αυτών στις ιχθυοτροφές και αναμένεται, με βάση προδημοσιεύσεις της Ευρωπαϊκής Αρχής Τροφίμων (EFSA) σύντομα να επεκταθεί η χρήση τους και σε άλλα ζώα. Το έργο InsectFeedAroma ενισχύσει την συνεργασία μεταξύ ερευνητικών οργανισμών και επιχειρήσεων, ενώ παράλληλα θα προωθήσει την έρευνα και την καινοτόμα επιχειρηματικότητα. Το παραγόμενο προϊόν θα έχει υψηλή προστιθέμενη αξία και σαφή εξαγωγικό χαρακτήρα. Ακόμη, στα πλαίσια του έργου θα δημιουργηθούν 12 νέες θέσεις εργασία για επιστημονικό προσωπικό.
Συμμετέχοντες φορείς:
Εργαστήριο Υδατοκαλλιεργειών, Τμήμα Γεωπονίας Ιχθυολογίας & Υδάτινου Περιβάλλοντος, Σχολή Γεωπονικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Εργαστήριο Εντομολογίας και Γεωργικής Ζωολογίας, Τμήμα Φυτικής Παραγωγής & Αγροτικού Περιβάλλοντος, Σχολή Γεωπονικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Εργαστήριο Γεωργικών Κατασκευών και Ελέγχου Περιβάλλοντος, Τμήμα Φυτικής Παραγωγής & Αγροτικού Περιβάλλοντος, Σχολή Γεωπονικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (ΕΛΚΕΘΕ)
Εργαστήριο Ελέγχου Ποιότητας Ύδατος και Περιβάλλοντος, Τμήμα Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
