Σαν σήμερα…
Στις 11 Ιανουαρίου 1910 γεννήθηκε στο Νίκολσκι Ουσουρίσκι, μια επαρχιακή πόλη της περιοχής του Χαρμπίν στην Μαντζουρία, ο Νίκος Καββαδίας, ο «ποιητής της θάλασσας και του ονείρου». Έφυγε από τη ζωή στις 10 Φεβρουαρίου 1975…
«Θαλασσάκι μου…»
Με ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκε πριν από λίγες μέρες στο Ogdoo.gr, αναφερθήκαμε εκτενώς σε όσα διαδραματίστηκαν στη μεγάλη εορταστική συναυλία που πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Τρίτης 27 Δεκεμβρίου στο Christmas Theater στο Γαλάτσι, με τίτλο «Θαλασσάκι μου» με βασικό ερμηνευτή τον Γιώργο Νταλάρα και συνοδοιπόρους τον Παντελή Θαλασσινό, την Ασπασία Στρατηγού, τον Γιάννη Διονυσίου, τη Μαρία Αναματερού, την Βιολέτα Ίκαρη, τον Κώστα Αγέρη, τον Αλέξανδρο Τζουγανάκη, τον Βασίλη Κορακάκη, την νεαρότατη Ευαγγελία Κατσιγιάννη και την Παιδική Χορωδία του Σπύρου Λάμπρου.
Η καλλιτεχνική επιμέλεια του προγράμματος ήταν του Γιώργου Νταλάρα και η σκηνοθεσία και η καλλιτεχνική διεύθυνση παραγωγής του Μιχάλη Κουμπιού, ο οποίος επιμελήθηκε το οπτικό υλικό που προβάλλονταν στη μεγάλη οθόνη.
Τους τραγουδιστές πλαισίωσε μια ορχήστρα αποτελούμενη από έντεκα σπουδαίους μουσικούς: Νεοκλής Νεοφυτίδης (πιάνο, διεύθυνση ορχήστρας), Γιώργος Μάτσικας (μπουζούκι, κιθάρα, λαούτο), Βασίλης Κορακάκης (μπουζούκι), Χρήστος Ζέρβας (κιθάρα), Ηλίας Μαντικός (κανονάκι), Απόστολος Βαγγελάκης (πνευστά), Νίκος Ρούλος (μπάσο), Γιώργος Μαρινάκης (βιολί), Μάνος Γρυσμπολάκης (ακορντεόν), Δημήτρης Χριστοδουλάκης (τύμπανα) και Στράτος Σαμιώτης (κρουστά). Τον ήχο επιμελήθηκαν ο Βαγγέλης Κουλούρης, ο Αντώνης Ζαχόπουλος και ο Ηλίας Λάκκας και τους φωτισμούς ο Γιάννης Μανιατάκος. Η συναυλία μεταδόθηκε απευθείας σ’ όλο τον κόσμο από τη «Φωνή της Ελλάδας» της ΕΡΤ.
«Μάνα θα πάω στα καράβια…»
Στην τρίωρη συναυλία παρουσιάστηκε μια αντιπροσωπευτική επιλογή τραγουδιών για τη θάλασσα και τους θαλασσινούς, για καράβια που «φεύγουνε και πίσω δεν γυρίζουν», για «θαλασσινά φεγγάρια», για «μπάρκα και ταξίδια», για «λιμάνια ξένα». Παραδοσιακά και προπολεμικά ρεμπέτικα, παλιά λαϊκά και «έντεχνα», μαζί με σύγχρονα τραγούδια και μπαλάντες, οκτώ από αυτές σε ποίηση του Νίκου Καββαδία, οι έξι μελοποιημένες από τον Θάνο Μικρούτσικο.
Ένα από τα τραγούδια αυτά ήταν και οι περίφημοι «Εφτά νάνοι στο S/S Cyrenia». Ένα ποίημα που γράφτηκε στο Colombo το 1951 και το 1975 συμπεριλήφθηκε στην τρίτη ποιητική συλλογή του Καββαδία με τίτλο «Τραβέρσο», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Κέδρος».
Όπως μας πληροφορεί ο Μιχάλης Γελασάκης στο βιβλίο του «Νίκος Καββαδίας – Ο αρμενιστής ποιητής», σύμφωνα με τις μαρτυρίες της αδερφής του ποιητή Τζένιας Καββαδία, από πολύ μικρή ηλικία η ανιψιά του η Έλγκα του ζητούσε να της γράψει ένα τραγούδι για τους νάνους της, που αποτελούσαν μυθικά πρόσωπα της ζωής της. Εν τέλει το έφτιαξε, όταν εκείνη είχε πλέον μεγαλώσει.
«Μπορώ ποτέ να σου χαλάσω το χατίρι;
Κόρη ξανθή και γαλανή Θυμίζεις κάμαρες κλειστές, στεριά μυρίζεις
Τα μάτια σου ζούνε μια θάλασσα, θυμάμαι…»
Οι στίχοι αυτοί είναι παρεμβολές στο παραμύθι και αναφέρονται στη μικρή του ανιψιά, ενώ οι άλλοι δυο στίχοι «Εσθήρ, ποια βιβλική σκορπάς περνώντας μέθη;» και «Ρουθ, δε μιλάς; Γιατί τρεκλίζουνε οι διακόσιοι;» αναφέρονται σε δύο μετανάστριες – υπαρκτά πρόσωπα – που ταξιδεύανε στο ίδιο καράβι με τους εφτά νάνους, τους διακόσιους του πληρώματος και τους χίλιους μετανάστες. Αξίζει να σημειώσουμε πως – σύμφωνα πάντα με τις πληροφορίες του Μιχάλη Γελασάκη – οι εφτά νάνοι δεν έχουν καμία σχέση με τους εφτά νάνους της Χιονάτης, αλλά πρόκειται για τους «εφτά νυχτοπερπατητές» από το μυθιστόρημα «Quentin Durward» του Sir Walter Scott.
Τον Ιούλιο του 2020 δημοσιεύθηκε στο επίσημο κανάλι του Θάνου Μικρούτσικου στο YouTube η πρώτη ανέκδοτη εκτέλεση του τραγουδιού από τον συνθέτη, που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 1983 στο Μοσχάτο. Τρία χρόνια μετά, το 1986, κυκλοφόρησε η πρώτη δισκογραφημένη εκτέλεση του τραγουδιού, αυτή τη φορά με τη φωνή της Χαρούλας Αλεξίου, στον δίσκο «Η αγάπη είναι ζάλη».
Το 1990 οι «Εφτά νάνοι» γνώρισαν την πρώτη δισκογραφική τους εκδοχή με τη φωνή του Θάνου Μικρούτσικου, στον δίσκο «Για πιάνο και φωνή», που αποτέλεσε την αποτύπωση της συναυλίας του με την Δήμητρα Γαλάνη στο Nouveau Theatre de Belgique στις 15 Φεβρουαρίου 1989. Ένα χρόνο μετά, ο Μικρούτσικος το ξανατραγούδησε για τις ανάγκες του δίσκου «Γραμμές των οριζόντων», ενώ τον Μάιο του 2019 προέκυψε η τελευταία δισκογραφημένη ηχογράφηση του τραγουδιού στη συναυλία του στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, που κυκλοφόρησε από το Ogdoo Music Group σε διπλό δίσκο βινυλίου και cd με τίτλο «Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία».
Αρκετά από τα τραγούδια που ακούστηκαν στη «θαλασσινή» συναυλία του Γιώργου Νταλάρα στο Christmas Theater προέρχονταν από τη δισκογραφία του, ενώ κάποια άλλα ακούστηκαν για πρώτη φορά ζωντανά από τη φωνή του. Ένα από αυτά ήταν και «Οι εφτά νάνοι στο S/S Cyrenia», σε μια «δαιμονισμένη» εκτέλεση, που μπορείτε να ακούσετε στο video που ακολουθεί…
Πηγή: Μιχάλης Γελασάκης «Νίκος Καββαδίας – Ο αρμενιστής ποιητής» (Εκδόσεις «Άγρα», 2018)
Φωτογραφία: Γιώργος Σπανός (George Spanos Photography)
Video: Θανάσης Γιώγλου
Πηγή: ogdoo.gr
